Hoşça kal güler yüzlü “Canavar”

Amerikalı yazar Walter Dean Myers 1 Temmuz günü 76 yaşında hayata veda etti. Sessizce gidiveren birçok yazar gibi… “Kısa süren bir rahatsızlık sonucu,” demiş oğlu Christopher. Dolu dolu bir ömür, bir kültüre damgasını vuracak derinlikte onlarca eser ve çaba, güler yüzlü ve güçlü bir aktivizm, derinine indikçe güzelleşen anılar için gencecik bir veda yaşı sayılır 76.

Türkçe’ye de çevrilen Canavar ve 1. Manga gibi, özellikle siyahi Amerikalı gençlerin zorluklarla dolu yaşamlarına odaklanan gençlik romanlarıyla tanınıyordu Walter Dean Myers. Çağının pek çok gençlik edebiyatı yazarı gibi, onun için de salt metin sınırlarında kalmak olası değildi. Yaşadığı toplumda iyileştirici ve dönüştürücü bir rol oynamaktan geçiyordu onun edebiyatı.Değer görüldüğü Newbery, Caldecott, Coretta King gibi önemli edebiyat ödülleri yanısıra, ABD Kongre Kütüphanesi (Library of Congress) tarafından seçilen üçüncü Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Elçisi’ydi.

Beş kardeşin dördüncüsü olarak 1937’de dünyaya gelen Walter Dean Myers, annesi öldüğünde henüz on sekiz aylıktı. İyi bir basketbolcu olduğu lise yıllarının ardından, on yedi yaşında orduya katıldı ve orada üç yıl geçirdi. Üniversitede okumak için yeterince parası olmadığını fark ettiğinde, gündüzleri çeşitli işlerde çalışıp, akşamları da öyküler ve şiirler yazdı; onları, aralarında Alfred Hitchcock Mystery Magazine’in de bulunduğu bazı dergilere gönderdi. 1969 yılında yayımlanan Where Does the Day Go? ile sponsorluğunu Irklararası Çocuk Kitapları Konseyi’nin (Council on Interracial Books for Children) üstlendiği bir yarışmada birincilik kazanması, Myers’ın yazı kariyerine parlak bir başlangıç yapmasını sağladı.

Gençler için yazmaya özellikle 70’li yıllarda başlayan Myers’ın romanlarında en sık rastlanan karakter tipi, şehir hayatında büyürken zor kararlarla ve durumlarla karşı karşıya kalan, bazen de sokak gerçeğini tüm sertliğiyle yaşayan siyahi çocuklar ve gençlerdi. Bu gençlerin sesi ve anlatılmamış öykülerinin kalemi olmaya gönül veren Myers, hayatı boyunca pek çok okulu, çocuk cezaevini ve ıslahevini ziyaret etti.

Koşullar ne kadar güç olursa olsun, her zaman karakterlerindeki sevgi, merhamet, dostluk ve sorumluluk duygularını öne çıkarmayı, romanlarını her zaman umudun üzerine inşa etmeyi önemsedi. 110 basılı esere ve birçok farklı çalışmaya imza atan Walter Dean Myers’ın yazar ajanlığını uzun yıllar sürdüren Miriam Altshuler, yazar için şöyle diyor: “Walter Dean Myers son derece sevecen, pırıl pırıl, harikulade bir insandı. Seslerinin duyulmasına, öykülerinin bilinmesine ihtiyaç duyan çocukların ve gençlerin sözcüsü oldu. Eserleri gelecek nesillerle de yaşamaya devam edecek. Bunca yıl onunla çalışmış olmak büyük bir onur.”

Scholastic Inc.’ın başkanı Richard Robinson’ın sözleri de, Myers’ın edebiyata katkısını şöyle özetliyor: “Walter Dean Myers, ülkemiz çocuklarının farklılıklarının temsilcisi olan ödüllü kitaplarıyla, çocuk ve gençlik edebiyatının yüzünü değiştirdi. Diğer yazarları, editörleri ve yayıncıları da; yalnızca herbir çocuğun okuduğu öyküde kendisini bulabileceği kitaplar değil, aynı zamanda onların tüm potansiyellerini ortaya çıkarmalarına ilham verecek etkili ve büyüleyici kitaplar yaratmaya sevk eden, derinlikli ve sahici bir kişilikti. Walter’ın bir zamanlar söylediği, kitapların yaşamlarımızı bilgilendirici ve dönüştürücü gücünü kucaklamaya davet eden şu cümlesi benim için unutulmaz: ‘Ne zaman ki okumaya başladım, var olmaya da başladım.’ Onu hepimiz çok özleyeceğiz.”

Evet, güler yüzlü Canavar… biz diğer canavarlar seni, her türlü ötekileştirmenin karşısında netlikle ve içtenlikle duruşunu, gençlerin güçlü bir duruş ve sert bir bakışla kalkanlandırdığı duyarlılıklarını derin bir anlayışla ortaya koyuşunu, iki gözün tam ortasına sallanan bir parmak değil de bir omuzu sevecenlikle sıvazlayan kocaman bir el oluşunu, anlatımını ve anlattıklarını özleyeceğiz.